تحولات لبنان و فلسطین

آفتاب هشتم-آمنه مستقیمی - یکی از اعمال موکد در ماه رجب زیارت امام رضا(ع) در خراسان است که حتی برای آن ثواب عمره مفرده برشمرده‌اند، آنچنان که امام جواد(ع) نقل کرده‌اند: ...

پیوند شیعه و سنی در بارگاه فرزند پیامبر(ص)

زیارت امام رضا(ع)در همه زمان‌ها خوب است، ولى با فضیلت‌ترین زمان زیارت آن حضرت ماه رجب است؛ البته نه تنها در ماه رجب بلکه در تمام اوقات سال زیارت آن حضرت(ع) مورد توجه و اهتمام است، از این رو در گفت‌وگویی با حجت الاسلام والمسلمین محمدمحسن مروجی طبسی، مولف کتابهای امام رضا(ع) به روایت اهل سنت و زیارت حضرت رضا(ع) از دیدگاه اهل سنت، شأن و جایگاه زیارت امام رضا(ع) در نگاه اهل سنت را بررسی کرده ایم که در ذیل می آید:

زیارت امام هشتم(ع) از اعمال موکد در بسیاری از ایام است، چه فضایلی در این زیارت وجود دارد که چنین بر آن تأکید می‌شود؟
-برای بیان این فضایل بهتر است به برخی از روایات اشاره شود؛ ازمعصوم روایت شده که پیامبر فرمودند: «پاره‏اى از تن من در خراسان مدفون خواهد گشت، هر گرفتارى وى را زیارت کند، خداوند گرفتارى‏اش را برطرف مى‏کند و هر گنهکارى او را زیارت کند، خداى متعال گناهانش را مى‏آمرزد».
رسول خدا(ص) فرمودند: کسى که فرزندم را در توس زیارت کند، گویى یک حج به جا آورده است. عایشه پرسید: یک حج؟
پیامبر(ص) فرمودند: دو حج. عایشه پرسید: دو حج؟ رسول خدا(ص) فرمودند: سه حج. عایشه ساکت شد .
پیامبر(ص) فرمودند: «اگر سکوت نمى‏کردى تا هفتاد حج بر مى‏شمردم .»
با عنایت به نکته‏اى که در این روایت وجود دارد، شاید بتوان گفت شخصیت امام رضا(ع) و منطقه توس به قدرى براى عایشه مشخص بوده که از پیامبر معناى «ولدى» و یا «توس» را نپرسید، بلکه تنها از ثواب و پاداش زیارت شگفت زده شده است.

با توجه به این تاکیدات و برشماری فضایل برای زیارت حرم مطهر رضوی بویژه از لسان پیامبر(ص)، اهل سنت نسبت به این زیارت چه نگاهی دارند؟
-امام رضا(ع) در دوران حیات پربرکت خویش فضایل و کرامات بسیارى داشته که نقطه اوج آن ورود تاریخى آن حضرت(ع) به نیشابور و تبرک جستن علما و اهل سنت آن منطقه به خاک پاى مَرْکَب امام(ع) است .
اما این کرامات و برکات به دوران حیات آن حضرت محدود نبوده است و پس از شهادت امام نیز به تصریح علماى اهل سنت، قبر شریف امام رضا(ع) از همان قرون سوم- چهارم هجرى تاکنون محل زیارت و توسل علماى اهل سنت و سایر مردم و شفا گرفتن از آن بقعه شریفه بوده است و بر اساس گزارش‏هاى آنان، توسلات و زیارات مردم هر سال گسترده‏تر شده است .
گویى روایات رسیده از پیامبر اعظم و سایر اهل‏بیت رسول‏خدا، که بر زیارت قبر امام رضا و مظلومیت و غربت آن حضرت تأکید داشته است، چنین سیل خروشانى از مردم را به سمت مرقد آن حضرت روانه کرده و سبب احترام ویژه آنان به پاره تن رسول‏خدا(ص) شده است .این گزارشها حاکى از این مسأله است که زیارت قبور اهل‏بیت سنت مؤکد نبوى است و خط بطلانى بر توهمات بى‏اساس وهابیت است.
حاکم نیشابورى شافعى مى‏گوید: از محمد بن مومل شنیدم مى‏گفت، روزى با پیشواى اهل حدیث ابوبکر بن خزیمه و ابوعلى ثقفى و دیگر مشایخ خود به زیارت مرقد على بن موسى الرضا به توس رفتیم، آن‏ها بسیار به زیارت قبر علىبن موسى الرضا(ع) مى‏رفتند. محمد بن مؤمل مى‏گوید: احترام و بزرگداشت و تواضع و گریه و زارى ابن خزیمه در کنار مرقد مطهر على بن موسى(ع) همگى ما را شگفت زده کرد . راوى مى‏گوید: این همه تواضع و احترامات ویژه ابن خزیمه به قبر امام رضا (ع) در حضور بزرگان خاندان سلطان و خاندان شاذان و خاندان شنقشین و گروهى از علویان نیشابور و هرات و توس و سرخس انجام گرفت و همه آن‏ها شمایل و حرکات ابن خزیمه را به هنگام زیارت قبر امام رضا مشاهده و ثبت و ضبط کردند و از برخورد وى با امام و قبر شریف آن حضرت بسیار خوشحال شدند و به خاطر چنین برخوردى که از امام العلما سر زده بود، از خوشحالى صدقه دادند و همگى اظهار داشتند: اگر این کار سنت نبود و فضیلت نداشت، هیچ گاه ابن خزیمه چنین نمى‏کرد. فضل ا... بن روزبهان مرقد مطهر امام رضا (ع) را «کعبه حاجات و مقاصد جمیع حاجت خواهان» تا روز قیامت مى‏داند و مى‏گوید: آن مقام مبارک تمامى اوقات مقرون به تلاوت قرآن مجید است و توان گفت که معبدى است از معابد اسلام، هرگز آن مرقد عالى از طاعت نیازمندان خالى نیست و چگونه چنین نباشد و حال آن که تربت حضرت امامى است که اوست مظهر علوم نبوى و وارث صفات مصطفوى و امام بر حق و رهنماى مطلق و صاحب زمان امامت خود و وارث نبوت و حق استقامت خود .
هزار دفتر اگر در مناقبش گویند
هنوز ره به کمال على نشاید برد

بارگاه ملکوتی امام رضا(ع) در توس از چه زمان دارای گنبد و بارگاه بوده است؟
-برای پاسخ به این سوال نیز بهتر آن است که به نقل قول‌های مستدل تاریخی مراجعه شود. مَقْدسى بشارى(380 ه .ق ) درباره مرقد مطهر امام رضا (ع)گزارش شگفت‏انگیزى مى‏کند و مى‏گوید :در توس قبر على بن موسى(ع) است که گرداگرد آن دیوارى ساخته‏اند که خانه‏ها و بازارى دارد و عمیدالدوله فایق مسجدى در آن ساخته است که در خراسان بهتر از آن نیست.
مَقْدسى بشارى در قرن چهارم مى‏زیسته و گزارش وى حاکى از این است که در قرن سوم نیز چنین بناهایى بر قبر شریف آن حضرت ساخته شده بود و این کار بدعت نبوده است.
حسین بن احمد مُهَلبى(380 ه.ق) که او نیز گزارشى شبیه گزارش مَقْدسى بشارى از مرقد شریف امام رضا ارایه مى‏دهد. وى در مورد نوقان یکى از شهرهاى خراسان و همچنین در وصف شخصیت امام رضا (ع) مى‏گوید: نوقان از بزرگ‏ترین و آبادترین شهرهاى خراسان است که در پشت این شهر مرقد امام على بن موسى بن جعفر قرار دارد... که روى قبر ایشان حصارى است در آن حصار مردم معتکف مى‏شوند .
ذهبى شافعى نیز در قرن هشتم در گزارشى کوتاه اما گویا درباره گنبد و بارگاه امام رضا (ع)مى‏گـویـد: على بن موسى در توس بارگاهى دارد که مردم زیارتش مى‏کنند .
قاضى بهجت اَفندى شافعى نیز در قرن چهاردهم گنبد و بارگاه امام رضا (ع) را چنین وصف مى‏کند: روضه معلاى آن حضرت در بلده طیبه مشهد مقدس و زیارتگاه بزرگ عالم اسلام و داراى قبه مطلایى است که مثل و نظیرش در جهان یافت نمى‏شود.

بنابراین فضایل و تصریح بزرگان اهل سنت به اجر بالای زیارت ثامن الائمه(ع) و آنچه در بالا ذکر شد، و آنچه امروز از سوی وهابیت درباره زیارت و توسل به اهل بیت(ع) ذکر می‌شود، چه نتیجه‌ای می‌توان گرفت؟
-تأکید بر زیارت قبر امام رضا(ع) در کلمات پیامبر اعظم(ص) و سایر اهل‏بیت(ع) نشان آن است که زیارت قبر ایشان نه تنها سنت بود، بلکه سنت مؤکد و مهمى است.که توجه به این سنت مهم باعث شده است که قبر آن حضرت(ع) محترم شمرده و روى آن از همان قرن سوم و چهارم هجرى گنبد و بارگاه ساخته شود. از این رو ادعاى وهابیون مبنى بر این که ساخت گنبد و بارگاه توسط حکومت عثمانى‏ها و در قرون اخیر رایج شده است، ادعایى بى‏اساس است .
همچنین، عنایت ویژه به این سنت مهم سیل خروشان علما و مردم از هر فرقه‏اى از اهل سنت براى زیارت قبر آن حضرت و توسل به ایشان و گریه و زارى و طلب حوایج و رفع مشکلات از همان قرن سوم تا حال حاضر را به راه انداخته است. اگرچه وهابیت زیارت به اهل بیت(ع) و توسل به آنها را شرک می‌دانند، اما در پاسخ به این فتوای آنها باید گفت: آیا مى‏توان تأکید پیامبر(ص) و اهل‏بیت بر به زیارت رفتن قبر امام رضا(ع) و درخواست رفع حوایج از ایشان را تأکید بر شرک دانست؟
آیا این فتوا و سایر فتاواى خونین ابن تیمیه و وهابیت در تحریم زیارت و توسل و تکفیر مسلمین و تخریب عتبات عالیات و اماکن مقدسه در راستاى ایجاد تفرقه و اختلاف بین امت اسلامى که هدف اصلى دشمنان اسلام است، نیست؟
البته مى‏توان پاسخ این فتاواى خونین را در سخنان جهانگرد و دانشمند مشهور اهل‏سنت ابن بطوطه مراکشى جست‌وجو کرد، وى درباره ابن تیمیه مى‏گوید: ابن تیمیه در فنون مختلف سخن مى‏گفت ولى عقل او سالم نبود.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.